آموزش نگهداری حیوانات خانگی نیازمند شرایطی است. حیوانات خانگی موجودات جذابی هستند که میتوانند اوقات فراغت و تنهایی بسیاری از افراد را پر کنند. با این حال این موجودات هم نیازهایی دارند که باید به آنها توجه شود و در غیر این صورت هم برای خودشان و هم برای نگهدارندهشان مشکلاتی ایجاد میکنند.
نگهداری حیوانات خانگی تجربه متفاوتی است ولی باید بدانید که آنها اسباببازی و وسیلهی تفریح نیستند و نباید با آنها مثل یک شی برخورد شود. اما در این راه باید به چه نکاتی توجه کرد؟ نظافت حیوانات خانگی یا توجه به حیوانات خانگی و غذای حیوانات خانگی و … از جمله نکاتی است که در نگهداری حیوانات خانگی باید رعایت کرد.
نگهداری حیوانات خانگی و غذای خوب
هر موجودی با توجه به نیازهای بدنش به مواد غذایی خاصی نیاز دارد و حیوانات هم از این قاعده مستثنی نیستند. زمانی که یک حیوان خانگی تهیه میکنید باید رژیم غذایی مورد نیازش را هم در نظر بگیرید و توجه کنید غذاهایی که به او میدهید هم نیازهایش را برطرف کنند و هم مضر نباشند.
غذای حیوانات خانگی باید با وسواس انتخاب شود. سگها و گربهها، به خصوص سگها، در خوردن غذا نسبت به سایر حیوانات خانگی لجبازتر و لوستر هستند. باید سعی کنید از همان روزهای ابتدای نگهداری حیوانتان را به غذای مخصوصش عادت دهید.
یادتان باشد از دادن گوشت به حیوانتان حتیالامکان خودداری کنید چون وقتی مزه گوشت زیر زبانش برود به سختی میتوانید او را به خوردن غذاهای معمول عادت دهید که هم برای سلامتیِ خودش مضر است و هم برای جیبِ شما.
پرندهها و ماهیها از این نظر مشکلات کمتری دارند، اما باید توجه کنید که چه غذایی به آنها میدهید. به خصوص ماهیها که موجودات حساسی هستند و لازم است مراقبتهای خاصی از آنها داشته باشید.
آموزش نگهداری حیوانات خانگی و محل ادرار و مدفوع
یکی از چالشهای بزرگ در نگهداری حیوان خانگی این است که به او آموزش دهید در محل مخصوصی ادرار و مدفوع کند. گربهها نسبت به سگها به آموزش کمتری نیاز دارند.
کافیست یک ظرف مخصوص یا خاک مخصوص برای گربه تهیه کنید و نهایتا یک یا چند بار او را در آن ظرف بگذارید تا متوجه شود این ظرف برای چه کاریست.بهتر است این ظرف را دور از اتاق خواب و آشپزخانه بگذارید و روزانه آن را تمیز کنید تا از شیوع آلودگی در خانه جلوگیری شود.اما قضیه سگها فرق میکند. سگ خیلی سخت به محلی مخصوص برای ادرار و مدفوع عادت میکند و ممکن است در این راه امانتان را بِبُرد.
شاید بهتر باشد برای مدتی فرشهای خانهتان را جمع کنید، چون سگ ها تمایل دارند در جایی که یک دفعه ادرار کردهاند دوباره نیز ادرار کنند.
باید حرکات حیوان را زیر نظر بگیرید و وقتی که حس کردید میخواهد دستشویی کند (مثلا وقتی که شروع به بو کردن زمین میکند) او را برداشته و در محل مخصوص قرار دهید. این روند ممکن است طولانی و خستهکننده شود، اما ناامید نشوید.
توجه به حیوانات خانگی
حیوان خانگی شما نیازمند توجه است و اگر احساس نکند که عضوی از خانواده شماست ممکن است به افسردگی دچار شود.با سگ ، گربه و پرندهتان بازی کنید، نوازشش کنید و این احساس را به او القا کنید که برای شما اهمیت دارد. البته همیشه در نظر داشته باشید که محبت شما نباید آنقدر زیاد شود که حیوانتان لوس شود.
سگها نسبت به گربهها به توجه بسیار بیشتری نیاز دارند و نمیتوان آنها را برای مدت طولانی در خانه تنها گذاشت. پس اگر شاغل هستید و زمان زیادی در خانه نیستید یا سگتان را به آشنا بسپارید یا سراغ حیوانهای خانگی دیگر بروید.
آموزش نگهداری حیوانات خانگی و نظافت
حیوانات خانگی اگر به درستی نظافت نشوند میتوانند ناقل بیماریهای بسیاری باشند. با یک دامپزشک مشورت کنید و برای حیوانتان یک برنامه زمانبندی شده نظافتی تدوین کنید.
نظافت حیوان خانگی مهمترین اصل در نگهداری آنها در منزل است.
از واکسیناسیون حیوانتان غافل نشوید. اغلب حیوانات خانگی هر چهار ماه یک بار نیازمند ویزیت دامپزشک هستند و از آنجا که این امر ارتباطی مستقیم با سلامت حیوان و خود شما دارد، بهتر است آن را پشت گوش نیندازید.
با توجه به موی زیاد سگ ممکن است وقتی که آنها را به پیادهروی میبرید انگلهایی به پوستش وصل شوند یا موجوداتی او را نیش بزنند و شما متوجهش نشوید.
بنابراین همیشه بعد از پیادهروی پوست آنها را بررسی کنید. اگر دیدید که سگتان بیش از حد خودش را میخاراند سریعا علتش را پیدا کنید. قبل از نگهداری حیوان خانگی باید توجه کنید که حیوان مورد نظرتان تا چه حد به تحرک نیاز دارد. مثلا پیادهروی برای سگ ضروری است و توانایی اجتماعی آنها را تقویت میکند و اگر بخواهید دائم آنها را در خانه نگهدارید افسرده میشوند.
اما گربهها معمولا نیاز چندانی به پیادهروی ندارند و همین که در خانه فضای کافی برای این طرف و آن طرف رفتن داشته باشند کفایت میکند.
پرندهها را دائم در قفس نگه ندارید. هر چند وقت آنها را در فضای خانه آزاد بگذارید که بتوانند پرواز کنند. این کار به روحیهشان کمک میکند.
آموزش نگهداری حیوانات خانگی و تغذیه
حیوان خانگی شما معمولا حین غذا خوردن کنارتان میآید و میخواهد که شما را همراهی کند. البته که مقاومت در برابر خواسته او سخت است، اما سعی کنید تسلیم مظلومنمایی یا صداهایی که از خودش در میآورد نشوید.
چون اگر بعد از اینکه خودش را لوس کرد به او غذا بدهید به این کار تشویق شده، بد عادت میشود و دیگر نمیگذارد هیچ وعدهی غذایی را تنها صرف کنید.
شاید به نظر شما این موضوع در حالت عادی یک مشکل به حساب نیاید، اما به زمانی فکر کنید که مهمان دارید و باید بخش عمدهای از وقتتان را صرف غذا دادن به حیوانتان بکنید.
از این مهمتر آن است که خوراکی انسانها به خاطر وجود مواد طعمدهنده و نگهدارنده برای حیوانات مضر است و میتواند به بیماریهای گوارشی منجر شود. پس سعی کنید هیچوقت حیوانتان را با خودتان همسفره نکنید.
نگهداری حیوانات خانگی و وابستگی
هر چند که بعضی حیوانات خانگی ممکن است چندین سال عمر کنند، اما اغلب این حیوانات طول عمر کوتاهی دارند. بنابراین بهتر است که زیاد به آنها وابسته نشوید.
به خصوص اگر کودکی دارید باید سعی کنید روابط او با حیوان را در سطحی منطقی نگه دارید تا در زمان فوت حیوان یا واگذاریاش به فردی دیگر دچار ضربهی روحی و عاطفی نشود.
قبل از خرید و نگهداری حیوان خانگی حتما تحقیق کنید و ببینید که حیوان مورد نظرتان نیاز به جفت دارد یا نه.
موجوداتی مثل خرگوش، همستر یا برخی پرندهها تنهایی دوام نمیآورند و باید حتما به صورت جفت نگهداری شوند. البته حتما باید آنها را عقیم کنید وگرنه خیلی زود تعدادشان از کنترل شما خارج میشود.
از طرفی باید به وقتی که میتوانید با حیوانتان بگذرانید هم توجه کنید.
اگر بیشتر روز بیرون از خانه هستید بهتر است که حیوانها را به صورت جفت نگهداری کنید تا در نبود شما با همدیگر بازی کرده و خودشان را سرگرم کنند.
نگهداری حیوانات خانگی و اسباببازی!
اسباببازیهایی مخصوص حیوانات خانگی تولید شده که میتواند حیوانتان را سرگرم کند. بهتر است که تعدادی از آنها را در خانه داشته باشید تا حیوان بتواند بخشی از وقتش را با آنها بگذراند.
اگر سگ دارید از دادن استخوان به او به عنوان اسباببازی جدا خودداری کنید.
چون سگهای آپارتمانی عموما از نژادهای کوچک هستند و جویدن استخوان میتواند مشکلات مختلفی مانند شکستن دندان، زخم شدن مری، معده و روده برایشان ایجاد کند.
از طرفی جویدن استخوان خوی حیوانی را در سگ بیدار میکند که میتواند برایتان مشکلساز شود.
حیوانات خانگی کدامند؟
چه جانورانی را حیوانات خانگی میدانیم؟ حیوانات خانگی را میتوان به دو گروه «حیوانات خانگی متداول» و «حیوانات خانگی غیر متداول» دستهبندی کرد.
۱. حیوانات خانگی متداول (Traditional Pet): شامل: سگ، گربه، پرندگان زینتی و ماهیان آکواریومی.

یافتههای علمی درباره نگهداری حیوانات خانگی چه میگوید؟
بهطور مثال این تحقیقات بیان میکند افرادی که دچار سکته قلبی میشوند، اگر حیوان خانگی داشته باشند، نسبت به افرادی که از حیوانات نگهداری نمیکنند، مرگ و میر کمتری خواهند داشت. همچنین همین مطالعات دهه ۸۰ ثابت کردهاند افرادی که حیوان یا حیواناتی را در خانه خود نگهداری میکنند، نسبت به دیگران بسیار کمتر به پزشک مراجعه میکنند و کمتر بیمار میشوند؛ حتی این موضوع باعث شد که پژوهشگران اینگونه فرض کنند که نگهداری از حیوانات خانگی سبب افزایش طول عمر و افزایش سطح سلامتی میشود.
این قبیل خبرهای خوشایند در جوامع اروپایی و آمریکایی آنقدر منتشر شد که ظرف چند سال تب حیوانات خانگی در این کشورها بسیار فراگیر شد و بیشتر خانهها نه یک حیوان بلکه چند حیوان خانگی را در خود جای میدادند. مسلماً خبرهای خوشایندی مانند کاهش خطر وقوع حملات قلبی-عروقی در بین دارندگان حیوانات خانگی؛ همچنین بهبود سلامت جسمی و روحی روانی سالمندانی که از این حیوانات نگهداری میکردند، بسیار جذاب و وسوسه کننده بود.
در ابتدا برخی پزشکان معتقد بودند که تفاوتهای به دست آمده به این خاطر است که بهطور کلی سطح اجتماعی و اقتصادی افرادی که از حیوان خانگی نگهداری میکنند، بهتر از دیگر افراد جامعه است و همین مسأله باعث میشود که سطح سلامتی آنها نیز بهتر باشد؛ اما در سالهای بعد مطالعاتی که در این زمینه انجام شد، مشخص کرد سطح اجتماعی ـ اقتصادی این افراد با افراد دیگر جامعه تفاوت قابل توجهی نداشت و باتوجه به این مورد اینگونه برداشت شد که نگهداری از حیوانات خانگی بدون توجه به سطح اجتماعی ـ اقتصادی افراد فواید خوبی روی سلامتی اشخاص خواهد داشت.
با اینکه یافتههای اولیه بسیار جذاب بودند و باعث تشویق مردم برای نگهداری از حیوانات خانگی شدند؛ اما مطالعاتی که در سالهای بعدی انجام شد، نتایج معکوسی به دنبال داشت و نتایج اولیه را رد کرد. برای مثال نتایجی که از مطالعه درباره ارتباط حیوانات خانگی و آلرژی به دست آمد، متفاوت بودند و پس از تحقیقات جدید دیگر نمایانگر اثرات پیشگیری کننده این حیوانات در برابر حساسیت و آلرژی نبودند. حتی برخی از یافتهها نشان دادند که بین رویارویی با حیوانات خانگی و بروز آسم، حساسیت و آلرژی، ارتباطی وجود دارد.
اگر همنشینی با حیوانات کم باشد، ممکن است دستگاه ایمنی بدن را تحریک و افراد را به چنین بیماریهایی مستعد کند و اگر میزان برخورد و همنشینی زیاد باشد، میتواند در برابر بروز بیماریهای مزبور از فرد محافظت کند. برخی نیز گفتهاند احتمال بروز حساسیت و آسم در مواجهه با حیوانات خانگی به سن افراد بستگی دارد. اینطور که از اخبار برمیآید، در مطالعات جدید اثری از فواید قلبی عروقی نیز به چشم نمیخورد و باز هم نتایجی متضاد با یافتههای دهه ۱۹۸۰ به دست آوردهاند. از سوی دیگر محققان اثبات کردهاند که نگهداری از حیوانات خانگی به کاهش مراجعه به پزشک هم منجر نمیشود و برای افراد سالخورده نیز هیچ سود و منفعت روحی روانی یا جسمانی خاصی نخواهد داشت.
با این حال این تحقیقات جدید نیز نتوانست غلبه چشمگیری بر نظریات و یافتههای قدیمیتر داشته باشد؛ چراکه کارشناسان زیادی بودند که هنوز اعتقاد داشتند حیوانات خانگی تأثیر مثبتی بر انسانها دارند. برای مثال برخی از پزشکان امروزی معتقدند حیوانات خانگی از جنبه روانی روی انسانها اثر میگذارند. آنها بر این باورند که نگهداری از حیوانات باعث بهبود روابط اجتماعی میشود و سالهاست ثابت شده است که افزایش روابط اجتماعی و دوری از تنهایی بهطور غیرمستقیم سطح سلامتی فرد را بالا میبرد. امروز دیگر شکی وجود ندارد که حیوانات خانگی نوعی کاتالیزور اجتماعی هستند و روابط بین انسانها را افزایش میدهند.

نگهداری از حیوانات خانگی
اول: نکات مهم پیش از قبول سرپرستی حیوان خانگی
۱. با قوانین نگهداری حیوانات خانگی آشنا شوید
جمعیت ایران بیشتر در مناطق شهری زندگی میکنند و این جمعیت نیز بیشتر در آپارتمانها ساکن هستند. با گسترش و توسعه آپارتمانها زندگی همسایگان دارای تاثیر زیادی نسبت به یکدیگر است و قطعا مشکلات و تقابلات زیادی را نیز به همراه دارد. از همین رو آییننامه اجرایی قانون تملک آپارتمانها به دلیل تعیین و تکلیف در مورد مناسبات و ارتباطات ساکنان آپارتمانها با یکدیگر و مشخص کردن حق و حقوق آپارتماننشینان به تصویب رسیده است که بخش بزرگی از مسائل و روابط چند جانبه همسایهها را در آپارتماننشینی در بر دارد. این قانون در مورد نگهداری از حیوانات خانگی نیز مسائلی را مطرح کرده است که باید با آنها آشنا شد.
براساس ماده ۳ آییننامه اجرایی قانون تملک آپارتمانها «قسمتهایی از ساختمان و اراضی و متعلقات آنها که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم مورد استفاده تمام شرکاء باشد، قسمتهای مشترک محسوب میشوند و نمیتوان حق انحصاری برای آنها قائل شد.» همچنین در تبصره ماده ۳ آییننامه اجرایی قانون تملک آپارتمانها آمده است: «گذاردن میز و صندلی و هر نوع اشیای دیگر همچنین نگهداری از حیوانات در قسمتهای مشترک ممنوع است. قسمتهای مشترک در ملکیت مشاع تمام شرکای ملک است؛ هرچند که در قسمتهای اختصاصی واقع شده باشد و یا از آن قسمتها عبور نماید.»
باتوجه به این ماده قانونی بهخوبی مشخص میشود که نگهداری از حیوانات خانگی مثل سگ، گربه، مرغ و… در نقاط مشترک بین ساکنان آپارتمان ممنوع است و در صورت تخطی هریک از ساکنان بقیه همسایهها از حق شکایت برخوردار هستند. از سوی دیگر در صورتی که نگهداری از حیواناتی مثل سگ و گربه در آپارتمان زمینهساز ایجاد سر و صدا و شیوع بیماریهای متداول باشد، حق طرح دعوی علیه واحد آپارتمانی که اقدام به نگهداری از سگ، گربه و دیگر حیوانات خانگی کرده است، برای سایر همسایگان محفوظ است. با این اوصاف آشکار است که در قوانین آپارتماننشینی ایران در مورد نگهداری سگ، گربه و دیگر حیوانات خانگی سختگیریهای زیادی وجود دارد و اشخاصی که تمایل به نگهداری حیوانات در آپارتمانشان دارند، باید مقررات و مسائل بهداشتی را به صورت کامل رعایت کنند.
همچنین نگهداری حیوان در بسیاری از آپارتمانها مخالف قوانین ساختمان است؛ پس بهتر است پیش از خرید و نگهداری حیوان قوانین ساختمان را به دقت مرور کنید؛ چراکه در صورت بروز مشکل ساکنان میتوانند از شما شکایت کنند. اگر در آپارتمان شما نگهداری حیوانات خانگی منعی نداشته باشد، سعی کنید با همسایگان خود که حیوانات خانگی ندارند، صحبت کنید و به اصطلاح آنها را از اقدام خود برای نگهداری از حیوان خانگی (بهخصوص سگ یا گربه) مطلع کنید تا آنها نیز در جریان باشند که یک حیوان خانگی در آپارتمان وجود دارد و نه یک حیوان ولگرد. همچنین این کار نهتنها روابط شما را با همسایه بهتر میکند، میتواند مانع ایجاد سوءتفهاهم و مشکلات بعدی شود.
۲. با اخلاقیات نگهداری از حیوانات خانگی آشنا شوید
۳. آیا شرایط نگهداری از یک حیوان خانگی را داریم؟

در مورد شرایط نگهداری از حیوانات خانگی حتما به موارد ذیل دقت کنید:
ــ مکان مناسب برای نگهداری: پیش از آنکه سرپرستی یک حیوان خانگی را بر عهده بگیرید، به محیطی که در آن زندگی میکنید، دقت کنید. آیا این محیط مناسب حیوان مورد نظر شماست؟ اگر افراد دیگری نیز با شما زندگی میکنند، با آنها درباره تصمیم خود مشورت کنید؛ زیرا اگر یک نفر در این میان مخالف باشد، حیوان دچار مشکل خواهد شد. حیوان را نمیتوان در قفس یا باکس مخصوص نگه داشت؛ زیرا آنها نیز به فضایی برای دویدن و جنب و جوش نیاز دارند و در غیر این صورت بهسرعت افسرده و بیمار میشوند.
ــ هزینه نگهداری از حیوانات خانگی: این نکته مهمی است که پیش از نگهداری حیوان باید خوب به آن فکر کنید. نگهداری حیوان مستلزم صرف هزینه بسیاری است. هزینههای مربوط به خوراک، خدمات دامپزشکی و بهداشتی، تهیه لوازم مورد نیاز حیوان و… را در نظر بگیرید؛ بنابراین شما ماهیانه باید بخشی از درآمد خود را صرف حیوانتان کنید و در این زمینه نمیتوانید بیاهمیت باشید.
ــ داشتن وقت کافی برای نگهداری حیوانات خانگی: نگهداری حیوانات نیاز به صرف زمان دارد و شما نمیتوانید نسبت به این موضوع بیتفاوت باشید. برای مثال پیادهروی برای سگ ضروری است و توانایی اجتماعی آنها را تقویت میکند و اگر بخواهید دائم آنها را در خانه نگهدارید، افسرده میشوند. حیوانات دیگر نیز به همین ترتیب نیاز دارند تا وقت صرف آنها شود؛ بنابراین اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که مشغولیتهای فراوانی دارند، لطفاً از فکر نگهداری حیوان صرفنظر کنید.
ــ وابستگی شدید پیدا نکنید: هرچند که بعضی حیوانات خانگی ممکن است چندین سال عمر کنند، اما این حیوانات طول عمر کوتاهی دارند؛ بنابراین بهتر است که زیاد به آنها وابسته نشوید. بهخصوص اگر کودکی در منزل دارید، باید سعی کنید روابط او با حیوان را در سطحی منطقی نگه دارید تا در زمان فوت حیوان یا واگذاریاش به فردی دیگری دچار ضربه روحی و عاطفی نشود. این نکته را نیز در نظر بگیرید که حیوان شما بهراحتی میتواند گم شود، علاوهبر توجه و مراقبت زیاد باید به این نکته نیز واقف باشید. اگر در این زمینه توانایی لازم را ندارید، بهتر است خود را در معرض استرس و شرایط سخت پس از جدایی قرار ندهید.
ــ توجه و محبت به حیوان خانگی: حیوان خانگی شما نیازمند توجه است و اگر احساس نکند که عضوی از خانواده شماست، ممکن است به افسردگی دچار شود. سگ، گربه و پرندهها نیاز دارند تا با آنها بازی کنید، آنها را نوازش کنید و این احساس را به آنها القا کنید که برای شما اهمیت دارند. اگر وقت چنین کارهایی را ندارید یا احساس میکنید نمیتوانید برای طولانی مدت این محبت را ابراز کنید، نگهداری از حیوانات خانگی را فراموش کنید.
۴. مالکیت حیوانات خانگی

دوم: وقتی یک حیوان خانگی را به سرپرستی قبول کردیم، چه باید کرد؟
۱. حیوان خانگی مناسب خود را انتخاب کنید
پیش از این اشاره کردیم که نگهداری از حیوانات خانگی با شرایط شخصی شما ارتباط دارد. شما میتوانید با بررسی شرایط مالی، مکانی، روحی و مشغله خود حیوان خانگی مناسب را انتخاب کنید که با شرایط شما سازگاری بیشتری داشته باشد. مثلا به صرف اینکه شما از سگ خوشتان میآید، درحالی که وقت کافی برای نگهداری از آن را ندارید، نمیتوانید این جانور را انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که حیوانات وحشی و کمیاب (غیربومی) برای نگهداری در خانه مناسب نیستند. آنها دارای نیازهای پیچیدهای هستند که برآورده کردنشان دشوار است. بیشتر افراد نه از نظر مالی و نه از نظر تجربه صلاحیت نگهداری صحیح از آنها را ندارند. تخمین زده میشود که حدود ۹۰% اینگونه حیوانات در دو سال اول اسارت میمیرند. بسیاری از حیوانات وحشی که زندگی کردن در محیط شهری به آنها تحمیل میشود، به انسانها مخصوصاً به بچهها و افراد دیگر صدمه میزنند و اگر در محیط رها شوند، میتوانند خسارات گران و جبرانناپذیری به اکوسیستم وارد کنند.
۲. هویت حیوان خانگی خود را مشخص کنید
3. تعیین یک رژیم غذایی مناسب برای حیوان خانگی

4. تنظیم برنامههای خود با حیوان خانگی
5. بهداشت حیوانات خانگی

6. منزل خود را مرتب تمیز کنید
بیماریهای مرتبط با نگهداری حیوانات خانگی
۱. آلرژی
۲. خطر توکسوپلاسموز
۳. دیگر بیماریهای انگلی و باکتریایی
جمعبندی
- حیوانات خانگی نیازهایی دارند که باید به آنها توجه شود.
- نیاز به غذای خوب، تحرک، نظافت و توجه از جمله نیازهای حیوانات خانگی است.
- یکی از چالشهای بزرگ در نگهداری حیوان خانگی این است که به او آموزش دهید در جای مخصوصی دستشویی کند.
- سعی کنید توجه زیادی به نظافت و سلامت حیوان خانگیتان داشته باشید، چون سلامت شما هم به آن وابسته است.